Tegen beter weten in, en om de boekhandel in de buurt overeind te houden, bestel ik af en toe een paar boeken. Hiermee vul ik de stapel ongelezen op mijn nachtkastje aan. Bovenop Why architects matter van Flora Samuel, ligt De toekomst van Nederland, een essay van rijksbouwmeester Floris Alkemade. De ondertitel De kunst van het van richting veranderen lijkt met een vooruitziende blik te zijn ingegeven door de Covid-19 crisis.
Afgelopen woensdag blikte Floris in een interview in Pakhuis De Zwijger terug op 5 jaar Rijksbouwmeesterschap en sprak hij onder andere over dit essay. Multi-taskend tussen de bedrijven door bekeek ik de livecast van dit gesprek. Ik werd geraakt door wat hij zei over de potentie van de denk- en veranderkracht van architecten en over de kans deze in te zetten om een andere richting in te slaan.
Ontwerpend onderzoek
Ik kijk altijd vol bewondering en met een tikje jaloezie naar architecten die ontwerpend onderzoek doen. Wij lijken er met het bureau nooit de tijd voor te hebben. De dagen vullen zich razendsnel met werk aan projecten en geregel. Als het rustiger wordt, besteden we meer tijd aan acquisitie om de omzet op peil te houden en werk ik een stapel administratie weg. Maar de cijfers lijken wat anders te vertellen; slechts twee-derde van onze tijd werken we aan projecten. Dat betekent dat er in ons bureau van negen personen, drie fulltime iets anders aan het doen zijn.
Voor niets werken
Er zijn nauwelijks projecten die we binnen halen zonder een arbeidsintensief voortraject. In de publieke sector zijn aanbestedingen verplicht, maar ook marktpartijen vragen vaak meerdere bureaus om een voorstel te doen. Om ons te onderscheiden verdiepen we ons elke keer tot in detail in de gestelde vraag om tot het best mogelijke antwoord te komen. Nooit een standaardverhaal, altijd maatwerk, net als onze concurrenten. Voor elk ontworpen gebouw of interieur, hebben meerdere architecten vaak weken voor niets gewerkt.
Het is nu eenmaal hoe de markt werkt. Ik zou niet weten hoe het anders moet en vind ook niet dat we erover mogen klagen, we zijn onderdeel van het systeem. Maar voor deze ene keer maak ik een uitzondering: wat zou het fantastisch zijn als we de tijd en energie van die drie fulltimers doelgericht kunnen inzetten. Om te laten zien Why architects matter, om van richting te veranderen, om vorm te geven aan de toekomst én om af en toe gewoon eens wat te lezen van de stapel.