De dagen zijn tot nu toe kort, donker en ijskoud. Nog hooguit een paar winterse thuiszitweken en de avondklok behoort (hopelijk) tot ons collectieve verleden. Het binnenshuis bivakkeren loopt niet altijd van een leien dakje en vraagt om enige creativiteit. Wederom staken wij met de redactie de koppen bijeen om die avondklok architectonisch verantwoord te trotseren. Laten we van deze penibele tijden het beste van maken met onderstaande kijk-, luister- en knutseltips.
Zoals we al eerder aangaven betekende het coronatijdperk de revival van de podcast. Het dagelijks uren turen naar die blauwe beeldschermen resulteerde in het herontdekken van andere zintuigen. De afgelopen maanden verschenen enkele interessante architectuurgerelateerde podcasts als Landmassa, BOUWSTOF podCAST, en de Architectenweb Podcast. De aantrekkelijkheid is geen wonder: het is een plezier voor het oor, rust voor het oog, en biedt inzichten tijdens je dagelijkse ommetje.
1. Podcast Respons, aflevering 2 – Maar het is wel leuk, 7 februari 2021
De architectuurpodcast Respons, van de architecten Veerle Alkemade en Catherine Koekoek, sluit volledig aan bij het onderzoeksgebied van onze eigenste Mevr. De Architect. Hun eerste aflevering stond geheel in het teken van de million dollar question: waar zijn alle vrouwelijke architecten? Recent kreeg deze navolging met een tweede aflevering in teken van de werkcultuur van de architectuur. Het stereotiepe beeld van de koffieverslaafde, overwerkte en volledig in zwartgeklede architect wordt bevraagd in een meerstemmig gesprek met Robyne Somé, Xenia Otmakhova, Anne van der Meulen en Thijs Asselbergs. Ze bespreken het gebrek aan diversiteit in de praktijk, het gevaar van architectuur zien als passie, en hoe deze beruchte werkcultuur al dan niet in stand gehouden wordt. Vervolgens heeft Paulien Bremmer, architect, kunstenaar en docent, het over hoe de architectuurwereld kan veranderen door op een collectieve manier te werk te gaan.
2. IABR–DOWN TO EARTH, virtuele tour, september 2020 – juni 2021
Onze eindredacteur Charlotte had het genoegen om de huidige partnertentoonstelling METEOPOLIS van IABR – DOWN TO EARTH in levende lijve te mogen bezoeken. En haar initiële reactie was: “mensen moeten dit (online) zien!” METEOPOLIS is een tentoonstelling van Rotterdams Weerwoord, een programma van de gemeente Rotterdam, aan wie de IABR ruimte gaf onder de paraplu van DOWN TO EARTH. Rotterdams Weerwoord stelde vier ontwerpbureaus voor een uitdaging: bedenk en ontwerp een toekomstscenario voor het Rotterdam van 2060. De bureaus (Verveeld Verward, De Zwarte Hond + Strootman Landschapsarchitecten, Marieke Vromans & Floor van den Bergh en Walden Studio) ontwierpen vier scenario’s, rekening houdende met wat de stad te wachten staat als het op klimaatverandering aankomt. De gevolgen van de opwarming van de aarde zijn desastreus en onontkoombaar, ook voor de deltastad. Hoe kunnen we in een Rotterdam anno 2060 wonen als we ons niet langer verzetten tegen het klimaat maar meebewegen? Dit bevraagt de expo METEOPOLIS op een interactieve virtuele manier met als doel een geïnformeerd, open en scherp gesprek te voeren over deze complexe vraagstukken.
3. Gyz La Rivière, Rotterdam 2040, 2013
Rotterdam 2040 vormt de perfecte aansluiting op de virtuele tour van IABR. Onder het motto ‘Je kunt niet vooruitkijken zonder te kijken naar je verleden’ reconstrueert de kunstenaar Gyz La Rivière de geschiedenis van Rotterdam. De film neemt je in hoog tempo mee vanaf de tijd vóór de bombardementen tot het heden, en breidt de ontwikkelingen uit naar het jaar 2040. Hoewel de film voornamelijk gaat over Rotterdam met zijn architectuur en stadsvernieuwing, is het eigenlijk een film over zijn mensen. De subjectieve beleving van de stad door haar (toekomstige) bewoners bepaalt vooral de parade van architectonische blunders en suggesties voor de toekomst. Allemaal met een dikke knipoog. In 2020 creëerde La Rivière een soort vervolg op Rotterdam 2040 genaamd New Neapolis. In deze tijden van individualisme, hol populisme en Brexit ging hij op zoek naar collectiviteit. Dit resulteerde in New Neapolis, een soort liefdesverklaring voor een nieuwe fictieve Europese stad die kan ontstaan wanneer vier havensteden – Rotterdam, Liverpool, Napels en Marseille – een alliantie smeden. Aan de hand van nieuw en bestaand beeldmateriaal schrijft La Rivière een beeldverhaal waarmee hij op onverwachte manieren onze kijk op de wereld om ons heen aanscherpt.
4. Kaspar Astrup Schröder, My Playground, 2010, IDFA
Een gebouw kent diverse invullingen, voor de ene persoon is het een plek om in te werken of te wonen, voor de andere is het onderdeel van een stuntparcours. De regisseur Kaspar Astrup Schröder springt in de meesterlijke documentaire My Playground de Deense freerunners van Team JiYo achter na. Deze groep Kopenhaagse jongeren benaderen de stad als een grote speeltuin. Ze springen met spectaculaire capriolen van daken, over beton rollen en vliegen van hekje naar paaltje. Het gedachtegoed van de freerunners “de grenzen in je hoofd verleggen en de grenzen die de stad presenteert voortdurend uitdagen” stemt overeen met de visie van de gerenommeerde Deense architect Bjarke Ingels van BIG Architects, die daar waanzinnige architectuur met talloze hoogteniveaus heeft neergezet. De freerunners en Ingles vinden elkaar in het filosoferen over de functie van architectuur en stadsplanning. Er ontstaat een wisselwerking tussen de twee partijen die de invloed van de sport op de urbane ruimte onderzoekt.
5. Red Bull Skateboarding, Concrete Dreams, 1 juli 2020
Avril Lavigne bezong het al in 2002 “He was a s8er boi” alsof het een ode was aan Oscar Niemeyer. Concrete Dreams is 15 minuten lang genieten achter je beeldscherm. De professionele skaters Pedro Barros en Murilo Peres nemen je mee tijdens hun once-in-a-lifetime skateboard avontuur door Brazilië. Ze berijden de legendarische rondingen van enkele onbetwiste meesterwerken van de moderne architectuur van Niemeyer. De Braziliaanse visionair, die in 2012 stierf op 104-jarige leeftijd, schiep gebouwen alsof het beeldende kunstwerken waren. Vooral zijn werk met gewapend beton creëerde ongeziene architecturale vormen en mogelijkheden, waarbij hij de tirannie van hoeken achterwege liet. Niemeyer benaderde beton als klei, realiseerde een soort fysieke poëzie in het stedelijke landschap, en hierbij ook de natte droom van iedere s8er boi.
6. Pakhuis de Zwijger, Designing Cities for All of Us, 25 januari 2021
Het tweejarige activiteitenprogramma Designing Cities For All of Us (DCFAOU) bij Pakhuis de Zwijger is sinds kort van start. Het programma exploreert aan de hand van diverse gesprekken hoe ontwerpers in de context van de superdiverse stad kunnen bijdragen aan het creëren van inclusieve steden voor en door iedereen? Talloze ontwerpers, wetenschappers, experts, onderwijsinstellingen en andere betrokken partners zullen zich onder andere buigen over het subject ‘Cities of Belonging’, de steden waar iedereen zich thuis voelt en mag voelen. Het hoofddoel van de reeks is achterhalen hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen – ongeacht bekwaamheid, etniciteit, geslacht, leeftijd en culturele achtergrond – met gelijke kansen kan deelnemen aan sociale, economische, culturele en vrijetijdsactiviteiten. De eerste fellow van dit programma, Lyongo Juliana, mocht eind januari aanschuiven tijdens de livestream omtrent inclusie in architectuur. Lyongo is directeur van OZ Caribbean, en voormalig Architect in Residence (AiR) bij ARCAM Architectuurcentrum Amsterdam. Voor hem gaat architectuur niet alleen over het mooier en in balans maken van locaties, maar ook over het creëren van de beleving van mensen.
‘We moeten meer aandacht besteden aan de eindgebruiker, ongeacht etniciteit. Wat wil ze? Wat waardeert ze? Wat heeft zij nodig?.’ – Lyongo Juliana
Bij Tussen Kunst en Kitsch komen er geregeld bijzondere vondsten aan het licht. Een nietsvermoedende mevrouw probeerde via Marktplaats verlost te geraken van een rondslingerend buismeubel voor een paar tientjes. Bij een bod van 300 euro ging er plots een lampje bij haar branden. Haar vader verzorgde vroeger het onderhoud in het Gemeentehuis van Hilversum en toen het meubilair werd vervangen kon hij ondere andere deze stoel meenemen. In deze extra aflevering neemt expert Rob Driessen je mee in het achterliggende verhaal bij dit meubel. Het oeuvre van de bijzondere meubelmaker Willem Gispen en de zogenaamde diagonaal stoel wordt op een zeer toegankelijke manier aan het grote publiek geïntroduceerd, inclusief enkele unieke beelden van het Gemeentehuis van Hilversum en Huis Sonneveld .
8. Foster + Partners, Architectuuruitdagingen voor kinderen in lockdown, 28 april 2020
Je kroost entertainen in deze tijden vergt (voor sommigen) menig creativiteit en doorzettingsvermogen. Gelukkig publiceerde de Britse architectuurstudio Foster + Partners een reeks architectuuruitdagingen, waaronder het bouwen van een papieren wolkenkrabber en het creëren van een stad om kinderen tijdens de coronavirus-lockdown te vermaken. Het initiatief, #architecturefromhome genaamd, is een kans voor ons allemaal om plezier te hebben en tegelijkertijd te leren”, vertelde Katy Harris, senior partner bij Foster + Partners aan Dezeen. De uitdagingen zijn bedoeld om mensen van alle leeftijden te stimuleren om te maken, spelen, tekenen en na te denken over over hun omgeving en de gebouwen om hen heen. Tot nu toe heeft de studio kinderen uitgedaagd om een papieren wolkenkrabber te bouwen, hun eigen stad te creëren, om bomen te tekenen en een fotoverhaal te maken. Haal die knutseldoos maar weer boven want ook het Britse bedrijf Dyson heeft 44 technische en wetenschappelijke activiteiten gecreëerd om de lockdown wat dragelijker te maken. Ze omvatten het maken van een auto met ballonaandrijving en het bouwen van een brug van spaghetti.
9. Schooltv, online platform van de NPO, architectuurselectie
Schooltv is een online platform van de NPO, en biedt sinds 2014 oneindig veel educatieve video’s voor het onderwijs waaronder ook video’s over kunst, cultuur en architectuur. Er is voor iedereen wat wils want de fragmentenselectie is opgedeeld in leeftijdsgroepen van 0 tot en met 18 jaar. Het platform huisvest 116 video’s die gewijd zijn aan architectuur in de ruimste van het woord. Het beeldmateriaal belicht onderwerpen als ‘Anonieme Sovjet-architectuur’, ‘Architectuur in de romantiek’, tot ‘Restauratie Rijksmuseum’, en er is zelfs een miniserie gewijd aan ‘Het ontstaan en de inrichting van Nederland’. Ook leuke fun facts als ‘Is de Eiffeltoren in de winter minder hoog?’ passeren de revue.
10. Uitreiking Almere Architectuurprijs 2020, 1 februari 2021
Dat eindredacteur Charlotte een warm hart koestert voor Almere valt niet onder stoelen of banken te steken. Almere, de stad die op een tekentafel ontstond, realiseert al tientallen jaren de meest bijzondere, vooruitstrevende architectuur in Nederland. Logischerwijze riep Kunstlinie ‘De Architectuurprijs Almere’ in het leven. Op 1 februari 2021 werd tijdens een online livestream bekend gemaakt dat ‘Het Achillesveld’ (Almere Poort), ‘de Tiny Church’ (Almere Poort) en ‘het Zuidhuis’ (Oosterwold) de winnaars van de Architectuurprijs Almere 2020 zijn. De vakjury – bestaande uit Ivonne de Nood, Tracy Metz en Dikkie Scipio, en Fenna Wagenaar, koos voor het Achillesveld van HundFalk Architecten in Almere Poort. “Het alternatief voor de rijtjeswoning: compacte vrijstaande woningen, met dakterras, een tuin en parkeerplaats op eigen kavel. Individuele woonkwaliteit in hoge dichtheid.”
De kinderjury en het publiek mochten stemmen op de meest bijzondere architectuurprojecten die binnen de Almeerse gemeentegrenzen zijn herrezen tussen september 2018 tot september 2020. Zo’n 1200 Almeerders brachten hun stem uit op ‘De Tiny Church’ van Pieter ter Veen in Almere Poort en de kinderjury, bestaande uit leerlingen van basisschool Caleidoscoop in Filmwijk, hebben uit de tien genomineerden gekozen voor ‘het Zuidhuis’ van Daniel Venneman, Woonpioniers. Heb je al dit leuks jammer genoeg moeten missen? Niet getreurd de uitreiking van de Architectuurprijs Almere 2020 is hier terug te kijken.
