Als er iéts positiefs uit de coronacrisis komt, laat het dan de herwaardering van een kwalitatieve woonomgeving zijn. Dit vindt Jan Nauta, architect en oprichter van StudioNauta. “Zelfs de kleinste woningen moeten voorzien in leefkwaliteit, al is het een klein balkonnetje.” Het is volgens hem niet onwaarschijnlijk dat we een tijd tegemoet gaan waarin we periodes niet naar buiten kunnen. “Meer dan ooit is er nood aan architecten die het welzijn van de mens dienen in plaats van hun eigen portfolio”, zegt hij.
Eén ding is zeker: iedereen heeft de afgelopen maanden zijn huis op een nieuwe manier ervaren door het intensieve gebruik. Zo ook Jan Nauta, de derde architect en oud-winnaar van de Abe Bonnemaprijs voor Jonge Architecten die we spreken in deze serie over de impact van de coronacrisis op hun bureau en hun vak. Volgens Nauta staat een ‘kwalitatieve leefomgeving’ weer hoog op de agenda – en wat hem betreft blijft dat voorlopig zo. “We nemen afscheid van het idee dat een huis alleen een soort container is waarin je slaapt. Voor de coronacrisis huurden we huizen bij wijze van spreken per dag: een nachtje in een loft in Londen, dan weer een leuke stek in Barcelona… Dat losse eigendomsmodel heeft plaatsgemaakt voor een verlangen naar een heimat: ergens écht wonen.”
”In de post-corona wereld is behoefte aan een ander soort architect”
Ingebouwde onzekerheid
Zelf woont Nauta op het Rotterdamse Katendrecht, een ontwikkeld eiland tussen de Rijnhaven en de Maashaven. “Die semi-beslotenheid binnen de stad, aan een park notabene, is een groot voordeel.” Desalniettemin verkaste hij met zijn vierkoppige gezin naar Friesland, om daar een tijdje in quarantaine te verblijven. Sindsdien lonkt het platteland in alle hevigheid. “De meerwaarde van de stad is ongelooflijk klein gebleken de afgelopen maanden. Alle redenen om in het centrum te wonen – concert, schouwburg, de buurtkroeg – zijn weggevallen.” Om het voortbestaan van de stad te waarborgen, vindt Nauta het nodig dat de kwaliteit van de individuele woning een herwaardering krijgt. “Als ons bureau opdracht krijgt voor sociale woonbouw, is vaak in het bouwbesluit geregeld dat de kleinere appartementen geen balkons krijgen. Dit moet worden herzien. Al is het maar een klein balkonnetje, het heeft zo’n meerwaarde in een periode dat we niet of minder naar buiten kunnen.”
Hij verwacht tevens dat de onzekerheid waarmee we de komende jaren kampen, vaker wordt ingebouwd in projecten. “Voor de crisis werkten we aan een bedrijfshal, waarvan we nu niet weten wie het gaat gebruiken. De toenmalige partij is afgehaakt.” Toch is besloten om door te gaan met het project, maar wél met een aangepaste strategie die in het teken staat van wendbaarheid. Nauta: “We werken onder meer met gemakkelijk verplaatsbare scheidingswanden, zodat het gebouw niet ingrijpend aangepast hoeft te worden voor een andere functie.”
Betrokken opdrachtgevers
In de post-corona wereld is behoefte aan een ander soort architect, voorspelt Nauta. Eén die vanuit een maatschappelijk en duurzaam oogpunt handelt, en niet om een ‘portfolioknaller’ af te leveren. Diplomatie en het wekken van vertrouwen zijn hierbij even belangrijk als talent en ontwerpkracht. Dat ‘sociaal’ een sleutelwoord is gebleken in de crisis (en hopelijk ook in de nasleep ervan), merkt hij trouwens ook aan de ondersteunende houding van zijn opdrachtgevers. “De beginperiode was spannend, maar na drie weken hadden we het alweer erg druk. Meerdere partijen hebben ons benaderd dat ze met ons doorwilden op de langere termijn en zich zorgen maakten of we het zouden overleven. Heel tof.” Zijn home-office heeft Nauta sinds kort weer ingeruild voor het grote kantoor aan de Maashaven. En daar is hij maar wat blij om: naast zijn vijf collega’s, miste hij het maken van maquettes. “We werken graag ruimtelijk, dat kun je echt niet vervangen door een scherm. Maar bouwvergaderingen via Zoom houden we er zeker in.”
Dit is de derde – en laatste – aflevering van een reeks gesprekken met de winnaars van de Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten. Jan Nauta won de prijs in 2018. Ben jij architect en geboren na 31 december 1980? Doe mee en maak kans op de prijs van 20.000 euro. Schrijf je vóór 15 juni in via abebonnemaprijs.nl.