Diversiteit en inclusiviteit gaan verder dan cijfers. Het is niets nieuws dat de architectenbranche diversiteit mist. Zodra dit wordt geadresseerd popt het begrip quota op. Quota om een bepaald percentage niet-blanke heteromannen aan te nemen wordt bijvoorbeeld als een oplossing gezien om de zaken in evenwicht te brengen of de gelijke verdeling van salarissen tussen mannen en vrouwen die hetzelfde werk doen.
Begrijp me niet verkeerd, het is een must om meer gemarginaliseerde groepen zoals vrouwen, mensen van kleur, LGBTQ+ en gehandicapten op machtsposities in de architectuurwereld te hebben. En dankzij deze initiatieven gaat dit de goede kant op. Maar voor echte verandering moeten we voorbij de cijfers kijken.
Ik deel graag een anekdote van tijdens de BNA Architecten Dag vorig jaar – een dag waarop een verhouding van ongeveer 50-50 mannelijke en vrouwelijke architecten samenkwam om te netwerken. Het publiek werd uitgenodigd deel te nemen aan het gesprek door de microfoon aan te nemen en zich uit te spreken. Van de negen mensen die zich vrijwillig meldden, was er geen enkele vrouw. Niet één. Terwijl je op basis van de cijfers zou denken dat er minstens vier vrouwen het woord zouden nemen. Maar de echte wereld gedraagt zich niet volgens eenvoudige waarschijnlijkheid. De echte wereld is veel complexer.
Totaal onbewust
Als ik een van de aanwezige vrouwen had gevraagd of ze zich bij dit specifieke evenement ‘gediscrimineerd’ of ongelijk hadden gevoeld, ben ik er vrij zeker van dat het antwoord ‘nee’ was geweest. Maar wat was er dan aan de hand? Hoewel er evenveel vrouwen aanwezig waren, durfden ze zich niet uit te spreken. Wij vrouwen gaven onze plaats aan de meer uitgesproken mannen. Zoiets gebeurt zonder dat iemand het merkt, ook wij vrouwen niet. Het probleem zit diep. En het is duidelijk veel complexer dan het aanvankelijk op het eerste gezicht lijkt. Het is ingebed in ons gedrag, in onze perceptie van onszelf en van anderen en ook in de heersende maatschappelijke normen. Herziening vereist daarom serieuze, actieve aandacht. Dit specifieke voorbeeld richt zich op vrouwen, maar hetzelfde geldt voor elke minderheidsgroep.
Een nieuw verhaal
Inclusiviteit gaat niet alleen over het halen van quota, of over de aanwezigheid van mensen die zich identificeren als onderdeel van een vastgestelde minderheidsgroep. Inclusiviteit gaat over onze ervaring, zelfs als we aanwezig zijn. Een ervaring die kracht geeft en niet tot zwijgen brengt. We moeten bewust omgaan met onze vooroordelen en aangeleerd gedrag, proberen de realiteit te begrijpen waarmee leeftijdsgenoten uit minderheden elke dag worden geconfronteerd, erkennen van onze rol in onze en hun ervaring en actie ondernemen om het verhaal te veranderen. Pas dan kunnen we het hebben over echte inclusiviteit.