Wat doe je als je ontwerplust weg is, en geen van je gebouwen meer ontworpen wordt voor de eeuwigheid? Jannie Regnerus vertelt in haar nieuwste boek ‘Het Wolkenpaviljoen’ het verhaal van een architect die op een keerpunt in zijn leven staat. Dankzij een samenwerking met Uitgeverij Van Oorschot plaatsen wij op A.ZINE een aantal pagina’s uit het eerste hoofdstuk.
Wanneer het huwelijk architect Luut strandt, komt hij tot een inzicht over zijn vak: terwijl hij voor anderen huizen ontwerpt, is hij zijn eigen thuis verloren. Niets lijkt meer ontworpen te zijn voor de eeuwigheid en net als zijn huwelijk krijgen zijn ontwerpen een houdbaarheidsdatum. Om zijn ontwerplust terug te vinden reist Luut af naar Japan, waar hij de Ise Jingu-tempel onderzoekt. Deze wordt elke twintig jaar afgebroken en weer opnieuw opgebouwd op dezelfde manier. ‘Het Wolkenpaviljoen’ vertelt het verhaal van de val en heropbouw van een man met op de achtergrond de vergelijkbare Japanse rituelen.
Lees pagina’s 24 t/m 27 van het eerste hoofdstuk hier.
24
Luut weigert nog langer mee te doen aan het opgejaagde bouwen, de huizen die hij ontwerpt krijgen geen tijd om te wortelen. Aan sommige van zijn bouwwerken wordt op de tekentafel al een houdbaarheidsdatum opgelegd, ze vormen de tijdelijke opvulling van een kuil, een pleister van steen op een wond in de stad. Niets lijkt meer te worden gemaakt voor de eeuwigheid. De tijd tussen schets, bouwtekeningen en oplevering kort almaar in en voor fraaie details is tijd noch geld. In China stampen bouwvakkers in twintig dagen een woontoren van vijftig verdiepingen uit de grond, terwijl beton vier weken nodig heeft om optimaal uit te harden. In die zielloze bonenstaken moeten gezinnen gelukkig zien te worden.
Luut is niet trots op de woonblokken met efficiënte kunststof raamkozijnen. Aan de uitvoering van zijn ontwerpen komt vrijwel geen timmerman of metselaar meer te pas, de muren worden in een fabriek ge-
25
produceerd en als een bouwpakket op de kavel aangeleverd. Hij gelooft erin dat ieder huis in een menselijk tempo moet groeien en aanraking nodig heeft, dat de bakstenen een voor een worden bezield in de warme handen van een metselaar.
Voor Luut verder kan, moet hij terug naar de tempels en tuinen in Japan die hem als jonge architect inspireerden, niet om daar zijn verleden opnieuw te beleven maar om er zijn toekomst terug te vinden.
26
In de klassieke Japanse architectuur worden de afmetingen van een huis mentaal opgerekt door ieder vertrek een naam te geven, ‘kamer van de mist’ of ‘kamer van de zwaluwen’. De woorden roepen beelden op, ze brengen lucht en beweging in de geest, ruimte die je meeneemt de kamer in.
Luut vindt inspiratie in de paviljoens die zijn gebouwd met het hout van ceders en cipressen en lichte materialen als bamboe, riet en papier. Het vakmanschap en de liefde voor het bouwen tonen zich in de nauwkeurige afwerking van ieder detail, zowel de zichtbare als die ongezien blijven. De architect stelt alles in het werk om de beleving van het huis te verruimen. Vloeren en veranda’s rusten op palen en zweven een meter boven de grond, zo kan de wind onder de planken doorwaaien. De tuin is een bed van wit grint waarin een patroon van golvende lijnen is geharkt, die abstractie nodigt uit om in het kleine op-
27
pervlak iets groters te zien, een meer of zelfs de zee.
De paviljoens zijn niet begrensd met buitenmuren van baksteen, maar met shoji, houten schuiframen bekleed met melkwit papier. De vezels in het papier filteren de scherpte uit het zonlicht, waardoor het licht gedempt naar binnen valt en niet alle hoeken bereikt. Nissen blijven met schaduw gevuld, het spel van licht en donker creëert dieptewerking in de kamers.
De houten schuiframen fungeren als muur, maar veranderen met één handbeweging in een doorgang naar de veranda en een groot venster op de tuin. Buiten stroomt naar binnen en andersom, wat binnen klemt kan verwaaien in de tuin. Bij volle maan opent men de shoji om het schijnsel binnen te laten. Men gelooft dat het maanlicht ieder vertrek zuivert en daarmee de bewoners zal behoeden voor ziekte, ongeluk en ander kwaad.
Meer lezen? Bestel ‘Het Wolkenpaviljoen’ dan bij Uitgeverij Van Oorschot.