Leven in een ruimte die volgens de principes van biophilic design is ingericht, heeft grote voordelen voor je welzijn en gezondheid. Biophilic, oftewel ‘liefde voor het leven’, gaat immers over de basisbehoefte van de mens om in contact te staan met de natuur, maar ook met de medemens. In een wereld waar steeds meer plaats wordt gemaakt voor stenen en beton en de natuur steeds moeilijker is op te zoeken, kun je met biophilic design het verschil maken.
De meeste mensen werken in een kantoor en zijn daardoor per dag ongeveer elf uur bezig met technologie en brengen vaak 90% van hun tijd binnen door. We komen hierdoor bijvoorbeeld vaak te weinig met zonlicht in aanraking, terwijl dit juist belangrijk is voor ons welbevinden en gezondheid. Biophilic design speelt onder andere hierop in door verschillende natuurlijke aspecten toe te passen in het ontwerp. Wil je ook aan de slag met biophilic design? Pas dan deze vijf tips toe:
1. Pas direct daglicht toe
De toetreding van genoeg daglicht in leefruimtes is een grote factor in ons welzijn. Wanneer we ons in ruimtes bevinden waar kunstmatig licht de primaire lichtbron is, voelen we ons minder gezond dan wanneer we toegang hebben tot daglicht. Overmatig daglicht leidt echter tot een oncomfortabele verblinding. Daarom moet de zonweringinrichting, oriëntatie en raam/muurverhouding allemaal in het ontwerp in acht worden genomen om daglichttoetreding te optimaliseren.
Gedurende de dag neemt het blauwe licht af, waardoor de productie van ons slaaphormoon juist op gang komt.
Daglicht verandert gedurende de tijd op een dynamische manier van intensiteit en golflengte. Dit is ook terug te zien in de verandering van lichtkleur. Zo heeft licht in de ochtend een blauwige toon door korte golflengte en een sterke intensiteit. Naar de avond toe wordt dit rood door een langere golflengte en een matigere intensiteit. Bij aanwezigheid van blauw licht wordt de productie cortisol (een stresshormoon, net als adrenaline) gestimuleerd en de productie van ons slaaphormoon melatonine geremd. Gedurende de dag neemt het blauwe licht af, waardoor de productie van ons slaaphormoon juist op gang komt. Zo voelen wij ons prettiger en kunnen we ’s nachts beter slapen.
2. Zorg voor de aanwezigheid van water
Geluid kan storend werken en speelt daarom een grote rol in een biophilic ontwerp. Enerzijds zorgt te veel geluid ervoor dat we ons gestrest voelen. Anderzijds maakt te veel stilte dat we ons onveilig voelen. Om kantoorgeluiden te neutraliseren kun je gebruik maken van kabbelend water, ook wel ‘white noise’ genoemd. Dit rustgevend geluid vermindert de invloed van achtergrondgeluiden, bijvoorbeeld in een open kantoorruimte. Daarnaast doet de aanwezigheid van water ons goed. Of we het nou horen, zien of kunnen aanraken, het geeft ons een gevoel van kalmte.
3. Zorg voor een visuele verbinding met de natuur
Sommige gebouwen bevinden zich in de buurt van een zee, rivier of meer, anderen in een bosrijke omgeving of nabij een stadspark. Dit brengt enorme voordelen met zich mee, want zicht op de natuur werkt rustgevend en stress verlagend. In de Verenigde Staten blijkt het ziekteverzuim in bedrijven per jaar ruim 62 uur per werknemer te zijn. Een onderzoek van de Universiteit van Oregon wees uit dat 10% van het ziekteverzuim toe te schrijven is aan werkplekken die geen directe of indirecte relatie hebben met natuur. Helaas zijn de ruimtelijke condities niet overal optimaal, zeker niet in dichtbebouwde steden. Een goed alternatief is dan om binnenruimtes zoals binnentuinen- en patio’s, in te richten met bomen en planten. Op die manier hebben we toch zicht op groen vanuit onze leefruimte. Daarnaast zijn bomen en planten luchtzuiverend en zorgen ze voor een comfortabele luchtvochtigheid.
10% van het ziekteverzuim toe te schrijven is aan werkplekken die geen directe of indirecte relatie hebben met natuur
Een mooi voorbeeld hiervan is Hotel Jakarta in Amsterdam, ontworpen door SEARCH Architects. Het hotel is ook wel bekend als het ‘groenste’ en een van de eerste energie neutrale hotels van Nederland. Het gebouw heeft transparante glazen gevels en een unieke 30 meter hoge houten hoofddraagstructuur, alle plafonds, kozijnen, balken en kolommen zijn van hout. Het hotel heeft een waanzinnig mooie subtropische binnentuin. Hier worden energiebesparende maatregelen voor genomen. Ze vangen regenwater op om de binnentuin mee te besproeien.
4. Zorg voor natuurlijke materialen en kleuren
Je kunt de natuur ook op een indirecte manier in je ontwerp naar voren laten komen. Voor de inrichting van binnenruimtes kun je natuurlijke materialen en kleuren gebruiken, zoals houten kozijnen, schilderachtige muurschilderingen en bruin en groentinten, maar ook kun je met textiel, verlichting en kunst de natuur nabootsen. Doordat hiermee naar de natuur wordt verwezen, wordt de menselijke verbinding met de natuur geactiveerd, wat een identiek gevoel van welzijn aanwakkert.
5. Verrijk het interieur met kunst
Kunst doet meer met ruimtes dan alleen een muur opsieren. Kunst zorgt voor sfeer en inspiratie, en draagt daarmee in grote mate bij aan de beleving van een ruimte. Het zorgt voor een rustpunt, een moment van bewondering en laat nieuwe perspectieven zien. In werkomgevingen geeft het bijvoorbeeld een boost van creativiteit door mensen uit hun dagelijkse routine te halen.Uit onderzoek van psycholoog Craig Knight blijkt dat kunst je productiviteit en welzijn verhoogt en je stress verlaagt. Het team dat in een met kunst en planten verrijkt kantoor werkten deden dit 15% sneller dan de mensen in een basis kantoor. ING neemt hier een voorbeeld aan: het bezit ruim 15.000 kunstwerken, de grootste bedrijfscollectie van Nederland.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Art Core Encounters, een creatief projectbureau gespecialiseerd in kunstproducties.